Prof. Dr. Mahmut BAYIK

Bağışıklık sistemi, çeşitli testlerle kontrol edilebilir. Sağlıklı bir insanda çeşitli mikroplara karşı antikor yapabilme kabiliyeti ve yapılan antikorların (immün globulin G, A, M, D, E  adları ile sınıflandırılır) miktarı, çeşitli yabancı moleküllere karşı hücresel yanıtlar deneylerle ölçülebilir. Bağışıklık yetmezliği ile ilgili hastalıklar doğuştan ve sonradan kazanılmış olabilir. Doğuştan olan bağışıklık yetmezliği hastalıkları değişik isimlerle anılan hastalıklar olup daha çok çocuk hematoloji ve/veya immünoloji hekimlerinin ilgilendiği hastalıklardır. Sonradan kazanılanların bir kısmı bağışıklık sisteminin kendi bozukluğu iken bir kısmı da kanserler, viral enfeksiyonlar (en meşhuru AIDS'dir), otoimmün hastalıklar (Sistemik lupus eritomatosis, Romatoid artrit, Scleroderma, vs), çeşitli kemoterapiler, kök hücre nakilleri sırasında verilen yüksek doz ilaçlar ve bağışıklık sistemini doğrudan baskılayan ilaçların sonucunda gelişir.   Lenfositlerin yapısal bozuklukları ile oluşan kanserleri de -aynen myeloid kolda olduğu gibi- hem görünümleri, hem lenf bezi içindeki yerleşimleri, hem üzerlerinde normalde bulunmaması gereken yapıları taşımaları, hem de kromozom anormalliklerinin varlığının saptanması gibi metotlarla saptamak mümkündür. Bu amaçla hasta, lenfositler kanda dolaşıyorsa kan örnekleri alınarak veya yerleştikleri anormal büyüklük ve yapıdaki lenf bezinden yapılan biyopsi ile incelenir. Alınan biyopsi dokusunun hem mikroskop altındaki görünümü, hem hücrelerin üzerinde taşıdıkları anormal moleküllerin saptanmasıyla tanı konulur. Kemik iliği de hasta lenfositlerin çok severek tutunduğu bir bölgedir. Bu nedenle tanı amacıyla veya hastalığın yayılım sınırlarını belirlemek için kemik iliği aspirasyon ve biyopsisi de çok kullanılır. Alınan örneklerdeki hastalıklı lenfositlerin taşıdıkları işaretlerin saptanması ve çeşitli kromozom anormalliklerinin tespiti gibi testlerle bozukluğun hangi kademeden kaynak aldığı ne tür bir bozukluk olduğu, buna göre hastalığın huyu, davranış şekli anlaşılabilir. Bu testler doktorun isteği üzerine uzman teknisyenler tarafından yapılır.